prof. dr hab. dr h.c. Dariusz Szpoper
Profesor nauk prawnych
email: dariusz.szpoper@apsl.edu.pl
1. Główne obszary badawcze
- Myśl polityczna i zagadnienia ustrojowo-prawne
- Cesarstwo Rosyjskie, Królestwo Polskie, Gubernie Zachodnie Imperium Rosyjskiego
2. Najważniejsze publikacje naukowe
Książki
- D. Szpoper, A. Bielecki, Aleksander Meysztowicz, Portret polityczny konserwatysty, Gdańsk 2001;
- D. Szpoper, Sukcesorzy Wielkiego Księstwa. Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich na ziemiach litewsko – białoruskich w latach 1904 – 1939, Gdańsk 1999;
- D. Szpoper, I. Zdanowski, A. Bielecki, Przyczynki do historii prawa, Sopot 2000;
- D. Szpoper, Pomiędzy caratem a snem o Rzeczypospolitej, Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich w guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego w latach 1855 – 1862, Gdańsk 2003;
- D. Szpoper, J. Świątek, Dzieje adwokatury gdańskiej, Gdańsk 2005;
- D. Szpoper, Gente Lithuana, natione Lithuana. Myśl polityczna i działalność Konstancji Skirmuntt (1851 – 1934), Gdańsk 2009;
- D.Szpoper, Polskie sądownictwo apelacyjne na Pomorzu w latach 1919-2015. Szkic do dziejów wymiaru sprawiedliwości w dwudziestopięciolecie wznowienia działalności Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, Gdańsk-Olsztyn 2015.
Artykuły (wybrane)
- D. Szpoper, Aleksander Wielopolski, Józef Gołuchowski i Kuźnica na Grzybowie – protokonserwatyści Królestwa Polskiego przed 1830 r., [w:] „Pro Fide, Rege et Lege”, nr 1 (42), Warszawa 2002;
- D. Szpoper, Szlachta polska wobec kwestii samorządów ziemskich w guberniach zachodnich Imperium Rosyjskiego przez 1914 rokiem, [w:] „Gdańskie Studia Prawnicze”, t. VIII, Gdańsk 2002;
- D. Szpoper, Litewskie koncepcje odbudowy państwowości w sojuszu z Rosją do 1815 roku, [w:] Doktryny polityczne i prawne u progu XXI wieku, red. M. Maciejewski i M. Marszał, Wrocław 2002;
- D. Szpoper, Pokolenie nieemigracyjnego konserwatyzmu wobec wybuchu powstania listopadowego – myśl polityczna i próby jej realizacji na przełomie 1830 – 1831 roku, [w:] „Roczniki Nauk Prawnych”, t. XIII, z. 1, 2003;
- D. Szpoper, Myśl polityczna „Zjednoczenia” oraz „Orła Białego i Pogoni” – konserwatywnych dzienników doby powstania listopadowego, [w:] Idee jako źródło instytucji politycznych i prawnych, Lublin 2003;
- D. Szpoper, Towarzystwo Kredytowe Ziemskie dla Guberni Litewskich (1860 – 1862), [w:] „Czasopismo Prawno – Historyczne, t. LV, z 1, Poznań 2003;
- D. Szpoper, Towarzystwo Rolnicze Litewskie – tendencje modernizacyjne środowisk zachowawczych guberni zabranych przed 1863 rokiem, [w:] Wielokulturowość polskiego pogranicza, Ludzi, Idee, Prawo, Białystok 2003;D. Szpoper, Valstybingumo aktūrimo prorusiškos koncepcijos lietuvos konservatyviuju skeoksnice politinėje mintyje 1807 – 1815 metais, [w:] „Kulturos Barai”, nr 4 / 2003 (Litwa – Wilno)
- D. Szpoper, Tarp Kauno Lietuvos ir Respublikos (Aleksandro Meysztowicziaus asmenybė), [w:] „Darbai ir Dienos” nr 40 / 2004 (Litwa – Kowno);
- D. Szpoper, Własność w poglądach i działalności środowiska zachowawczego na ziemiach b. Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1855 – 1914, [w:] „Czasopismo Prawno – Historyczne”, t. LVI, z. 2, Poznań 2004;
- D. Szpoper, Diecezja mińska pod rządami biskupa Zygmunta Łozińskiego, [w:] Kościoły a państwo na pograniczu polsko – litewsko – białoruskim. Źródła i stan badań, red. W. Śleszyński, Białystok 2005;
- D. Szpoper, Politiczeskije inicjatywy polskoj szlachty w Zapadnych Guberniach Rossijskoj Impierii nakanunie wosstanija 1863 goda, [w:] Otjeczestwiennaja istorija, Moskwa 2006, z. 3;
- D. Szpoper, rec.: A. Komzomołowa, Politika samodzierżawia w Siewiero Zapadnom Kraje w epochu wielikich reform, Moskwa 2005, [w:] „Czasopismo Prawno – Historyczne”, t. 58, z. 1, Poznań 2006;
- D. Szpoper, Kościół katolicki w Cesarstwie Rosyjskim przed 1863 r. Przyczynek do porozbiorowych dziejów ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Cuius Regio, eius religio? Zjazd Historyków Państwa i Prawa, red. G. Górski, L. Ćwikła, M. Lipska, Lublin 20 – 23 IX 2006;
- D. Szpoper, P. Dąbrowski, Idea utworzenia wyższego zakładu naukowego w Wilnie na początku XX wieku, [w:] Rola oświaty i szkolnictwa w procesie kształtowania się świadomości narodowej na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim, pod red. W. Śleszyńskiego, Białystok 2007;
- D. Szpoper, Konserwatyści polscy wobec Rosji na przełomie XVIII i XIX w., [w:] Konstytucjonalizm a doktryny polityczno – prawne. Najnowsze kierunki badań, red. M. Małajny, Katowice 2008;
- D. Szpoper, Polskoje dworjanstwo i kriestjanskij wapros w XIXw., [w:] Waprosy Istorii, nr 2, Moskwa 2008;
- D. Szpoper, Nacionalno-oswoboditelnoje teczenije w polskoj socialisticzeskoj mysli konca XIX wieka, [w:] Sociał-demokratija w Rossijskoj i Mirowoj istorii. Obobszczenije opyta i nowyje podchody, red. I. Christoforow, A. Czubarjan, W. Telicyn, S. Tiutkin, J. Uriłow, Moskwa 2009;
- D. Szpoper, Polaków i Litwinów drogi i bezdroża, czyli o pojmowaniu zawikłanej wspólnej historii w dobie przedrozbiorowej, „Palestra”, nr 7-8, red. S. Mikke, Warszawa 2009;
- D. Szpoper, Aleksander Wielopolski i reformy ustrojowe w Królestwie Polskim w latach 1861 – 1862, [w:] Próba ustrojowej rekonstrukcji Królestwa Polskiego w latach 1861 – 1862. W 150. rocznicę reform Margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, red. L. Mażewski, Olsztyn 2012;
- D. Szpoper, Wincentego Kosiakiewicza rozważania o demokracji w Polsce – przyczynek do dziejów polskiej myśli konserwatywnej, „Gdańskie Studia Prawnicze”, t. XXVII, red. D. Szpoper, Gdańsk 2012;
- D. Szpoper, Politiczeskije inicjativy szliachty Podolskoj i Minskoj guberniji nakanunie Polskovo Vosstanija 1863 goda. [w:] ,,Wiestnik Istorii, Literatury i Iskusstwa, t. IX, Moskwa 2014;
- D. Szpoper, Reforma samorządowa w Królestwie Polskim w latach 1861-1862, [w:] ,,Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXVI, z. 1, Poznań 2014
- D. Szpoper, Franciszek Bar. Pierwszy prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku. Szkic do historii wymiaru sprawiedliwości w Polsce po 1945 roku, [w:] ,,Studia Prawnoustrojowe”, t. 26, Olsztyn 2014;
- D. Szpoper, Pro memoria. Profesor Stefan Ehrenkreutz- w siedemdziesiątą rocznicę śmierci (1880-1945), [w:] Stefan Ehrenkreutz i historycy prawa okresu dwudziestolecia międzywojennego. W 70. rocznicę śmierci ostatniego Rektora Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, red. P. Dąbrowski, D. Szpoper, Gdańsk-Olsztyn 2016;
- D. Szpoper, Dwiżenie malodoj Polszi, [w:] Wybor puti razwitija: polskij i rossijskij istoriczeskij opyt kanca XX stolietia, red. L. E. Gorizontow, A. B. Dawidson, W. L. Telitsyn, I. H. Uriłow, D. Szpoper, Moskwa 2016;
- D. Szpoper, Rada Państwa (1810-1917). Od subsydiarnego organu władzy rosyjskich imperatorów do izby wyższej parlamentu [w:] „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne”, XIV/2, Opole 2016;
- D. Szpoper, Michaił Speranskij i jego rzekome „zesłanie” na Syberię w latach1818-1821, [w:] ,,Studia Iuridica Lublinensia” 2016, vol. XXV, nr 3.
- D. Szpoper, ,,Kondycje mitawskie” i próba ograniczenia samodzierżawia w Imperium Rosyjskim na początku 1730 r., [w:] ,,Studia nad autorytaryzmem i totalitaryzmem” 2017, nr 1, ISSN 2300-7249.
- D. Szpoper, „Rosyjskie czynniki rządowe wobec reformy szkolnej Aleksandra Wielopolskiego w świetle petersburskiego rękopisu ekspertyzy prawnej zatytułowanej Uwagi nad projektem stworzenia instytucji naukowych w Królestwie Polskim opublikowanym w polskiej gazecie »Dziennik Powszechny«”, [w:] „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. LXX, z. 1, Poznań 2018, s. 11-66, ISSN 0070-2471.
- D. Szpoper, Rosja po wojnie krymskiej w pierwszej dekadzie rządów Aleksandra II (do1866 roku), [w:] „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 71, z. 1, Poznań 2019
- I. Yu. Kozlikhin, V. V. Pugachev, O. A. Zayachkovskii, D. Szpoper, Russian legal tradition, [w:] „Wiestnik Sankt-Peterburgskogo Uniwersiteta. Prawo”, t. 10, z. 4, Sankt-Peterburg 2019
- P. Dąbrowski, D. Szpoper, „Prawo ubogich” w postępowaniu cywilnym w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce, [w:] „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G”, nr LXVI, Lublin 2019;
- P. Dąbrowski, D. Szpoper, Formation of the political and legal foundations of the Republic of Poland - legal acts and solutions (until the end of 1918), [w:] “Prawo prywatne w służbie społeczeństwu”, pod red. P. Zakrzewskiego i D. Biereckiego, Sopot 2019
- D. Szpoper, Niedoszła próba ograniczenia samodzierżawia. Aleksander I i warszawski projekt konstytucji dla Imperium Rosyjskiego z lat 1818-1820, [w:] „Prawo i Więź”, nr 4 (34), Sopot 2020
3. Wygłoszenie referatów na międzynarodowych i krajowych konferencjach (wybrane)
- Międzynarodowa Konferencja w Moskwie, grudzień 2004, Wielkie reformy XIX wieku, referat o stosunku szlachty polskiej do reformy chłopskiej;
- Wilno (Litwa), listopad 2005 – „Rola elit w społeczeństwie. Adam Mickiewicz na skrzyżowaniu kultur”, referat: „Polityczno – cywilizacyjna rola elit w XIX wieku na obszarze dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego”;
- Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Uniwersytet im. M. Łomonosowa w Moskwie, referat poświęcony stosunkom polsko – rosyjskim na przełomie XIX i XX wieku, maj 2007 roku Moskwa;
- Międzynarodowa konferencja zorganizowana przez Uniwersytet Humanistyczny w Moskwie, referat poświęcony polskiej socjaldemokracji końca XIX wieku, kwiecień 2008 rok, Moskwa;
- I Colloquium polsko-gruzińskie na Uniwersytecie Państwowym im. Ivane Javakhishvilli w Tbilisi (tytuł: The history of law and problems of modern legal education), Tbilisi 2011, referat poświęcony kształtowaniu się systemu polskiego prawa na przestrzeni wieków;
- Międzynarodowa konferencja naukowa na Uniwersytecie w Khulo (tytuł: Orthodox religious history), Adżarska Republika Autonomiczna, Gruzja, Khulo 2011, referat zatytułowany: Union of Brest and its foundation in 1596 year (wraz z P. Dąbrowskim);
- II Colloquium polsko-gruzińskie na Uniwersytecie Państwowym im. Ivane Javakhishvilli w Tbilisi (tytuł: Contemporary problems of the history of law), Tbilisi 2012, referat zatytułowany: Очерк истории уголовного права в Варшавском Герцогстве (1807-1815) и Царстве Польском;
- Międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Fundację Kaukaz w Tbilisi (tytuł: Archeologia, etnologia, folklor Kaukazu, Ahalcihe 2012, Gruzja, referat zatytułowany: Кавказ в 30. и 40. гг. XIX в. глазами Ипполита Яворского;
- Międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Instytut Polski przy Ambasadzie RP w Mińsku, Ambasadę Republiki Litewskiej w Mińsku, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego w Kownie, organizację pozarządową „Polityczna sfera” w Mińsku (tytuł: Nationhood, Statehood, Region: National Movements and Regionalism in Belarus and Lithuania – late 19th – early 20th century), Mińsk 2012, referat poświęcony idei krajowej w myśli politycznej Konstancji Skirmuntt;
- Międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego w Kownie, Instytut Polski przy Ambasadzie RP w Wilnie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej oraz Samorząd Miasta Telsze (tytuł: 90 rocznica śmierci pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza oraz 150 rocznica urodzin Stanisława Narutowicza współautora i sygnatariusza Deklaracji Niepodległości Litwy), Telsze 2012, referat zatytułowany: Gabriel Narutowicza – w dziewięćdziesiątą rocznicę śmierci pierwszego Prezydenta odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej (wraz z P. Dąbrowskim);
- Międzynarodowa Konferencja zorganizowana przez Moskiewski Państwowy Uniwersytet Prawniczy im. O. Kutafina zorganizowana z okazji 20. Rocznicy konstytucji Federacji Rosyjskiej, Moskwa listopad 2013, referat zatytułowany Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 r.
- Mieżdunarodnaja nauczno-prakticzeskaja konferiencija ,,Miestnoje samoupravlenije w Rossiji: v 150-letiu ziemskoj rieformy, Moskwa 22-23 maja 2014 (tytuł: Rieforma organov miestnogo-samoupravlienija v Carstvie Polskom v piervyje gody pravlienija Aleksandra II);
- The role of Thaddeus Kosciuszko in the American War of Independence (1776-1784) [współautor: Mikołaj Tarkowski] na konferencji Prezydenci USA i władcy Rosji, Rosyjska Akademia Nauk w Moskwie, Moskwa 31 maja – 2 czerwca 2016;
- Międzynarodowa konferencja naukowa: Wtoryje Prokopiewskie cztienija: Konstituci i obszczestwiennyj progress, Kaliningrad (Federacja Rosyjska), 6-8 grudnia 2018 r. (referat: D. Szpoper, Konstitucija 3 Maja);
- Międzynarodowa konferencja naukowa (International Conference in History of Law): Окраины Российской империи: государственный строй, право, политическая мысль, Tbilisi (Gruzja), 3 maja 2019 r. [referat: D. Szpoper, P. Dąbrowski, „Здесь Польши нет....”. Россия и полские консерваторы в начале царствования Александра II (до 1863 г.)]
4. Międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową lub organizacyjną
Nagroda Obojga Narodów przyznawana przez Zgromadzenie Parlamentarne Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Sejmasu Republiki Litewskiej, 2008 rok
Krzyż Rycerski Orderu Zasługi Republiki Litewskiej, 2009 rok
Medal Komisji Edukacji Narodowej, 2011 rok
Medal Stanisława i Gabriela Narutowiczów, 2012 rok
Gwiazda Dyplomacji Litwy, przyznana przez Ministra Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej, 2013 rok
Doktor honoris causa Uniwersytetu Państwowego im. Ivane Javakhishvili w Tbilisi, 2015 rok
Złoty Medal Rosyjskiego Towarzystwa Historycznego
Honorowa Odznaka Notariatu Rosyjskiego
5. Członkostwo w międzynarodowych i krajowych organizacjach oraz towarzystwach naukowych
Rada Programowa kwartalnika „Pro Fide, Rege et Lege”
Rada Naukowa Instytutu Slawistyki im. Czesława Miłosza przy Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie
Przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Wielkiego Księstwa Litewskiego
Rada Programowa czasopisma „Miscellanea Iuridica Historica”
Kolegium Redakcyjne „Viestnik Istorii, Literatury i Iskusstva”
Kolegium Redakcyjne „Istorija i servis”
Rada Naukowa „Polish–Georgian Law Review”
Rada Programowa czasopisma „Encyclopedy of Law. Scientific and theoretic journal”
Członkostwo honorowe w Rosyjskim Towarzystwie Historycznym
Członek Rady Naukowej Fundacji Miejsc Rodzinnych Czesława Miłosza, Kowno
Kolegium Redakcyjne ,,Vestnik of Saint Petersburg University-Law” (Web of Science Collection)
Członek Rosyjskiego Towarzystwa Historycznego
Profesor wizytujący na Moskiewskim Państwowym Uniwersytecie Prawniczym im. Olega Kutafina.
6. Działalność zawodowa
Ukończona aplikacja radcowska